Ngày 31/7/2015, tại tỉnh Vĩnh Phúc, Ban Thường vụ Trung ương Hội khuyến học Việt Nam đã tổ chức Hội nghị tổng kết thí điểm các mô hình học tập và thông qua Bộ tiêu chí “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập” và “Đơn vị học tập” để trình Chính phủ phê duyệt kịp ban hành vào năm 2016.
Thành phần dự Hội nghị ở mỗi tỉnh, thành gồm 2 đồng chí thường trực, nhưng có một số tỉnh đi dự 3 - 4 đồng chí, kể cả chánh văn phòng và cán bộ phụ trách các ban chuyên môn của Tỉnh Hội. Dự họp còn có lãnh đạo của tỉnh Vĩnh Phúc và các ngành của tỉnh. Đồng chí Nguyễn Mạnh Cầm, Chủ tịch Hội khuyến học Việt Nam chủ trì hội nghị.
Qua báo cáo cho thấy, trong thời gian ngắn nhưng nhiều tỉnh, thành Hội triển khai chuẩn bị công tác làm điểm khá tốt, từ khâu tham mưu giúp cấp ủy, ủy ban nhân dân ban hành các văn bản chỉ đạo, đến việc chọn điểm, tổ chức hội nghị tập huấn cán bộ, phối hợp với địa phương trực tiếp hướng dẫn, kiểm tra trong quá trình triển khai thực hiện ở cơ sở… Nhiều nơi, Ban thường vụ Tỉnh ủy ban hành chỉ thị và hầu hết các tỉnh, thành, ủy ban nhân dân đều xây dựng kế hoạch triển khai. Thái Bình, ủy ban nhân dân tỉnh cấp kinh phí trọn gói thực hiện Đề án 281 của Thủ tướng Chính phủ là 3 tỷ đồng; tỉnh Thái Nguyên cấp kinh phí với dạng thực hiện đề tài trong 2 năm là 300 triệu đồng. Ở Tây Nguyên có tỉnh cấp kinh phí từ năm 2014 đến năm 2020 là 1,7 tỷ đồng. Ở Bình Thuận cũng được TW Hội khuyến học Việt Nam đánh giá là tỉnh được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm vào cuộc, có tác dụng tốt ở cơ sở và Ủy ban nhân dân tỉnh đã có báo cáo tổng kết thực hiện quyết định 281 về Trung ương.
Kết quả tổng hợp chưa đầy đủ, cả nước đã có 42 tỉnh, thành phố tham gia thí điểm các mô hình, gồm 211.856 gia đình, 6.317 dòng họ, 3.408 đơn vị (cơ quan, doanh nghiệp, trường học); 1.834 xã, phường, thị trấn trên tổng số 380 quận, huyện, thị xã.
Nhìn chung, đối với mô hình “gia đình hiếu học” kết quả đạt được tương đối khá, với 4 tiêu chí mới, có khả năng phấn đấu đạt được tỷ lệ từ 60 - 70% đơn vị đăng ký nếu triển khai trong 1 năm. Đối với mô hình “dòng họ hiếu học” thuộc các tỉnh đồng bằng Bắc bộ, Trung bộ, có quá trình xây dựng ổn định, số lượng đăng ký nhiều, chất lượng hoạt động dòng họ đều, có thể đạt được từ 60% trở lên tiêu chí đề ra. Song, một số tỉnh Nam bộ, Tây Nguyên, vùng núi cao, vùng sâu thì việc xây dựng dòng họ theo tiêu chí mới còn một số khó khăn, nên kết quả hạn chế. Đối với mô hình “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” hầu hết 70% trở lên đạt tiêu chí, có nơi đạt 100%.
Từ việc làm thí điểm, thử nghiệm, vận dụng vào các đối tượng, các vùng khác nhau, từ miền núi đến đồng bằng, đô thị… các tỉnh, thành Hội có nhiều cách làm sáng tạo, linh hoạt, thể hiện được trí tuệ, tâm huyết và năng lực thực tiễn; qua đó, tập họp được đội ngũ cán bộ và quần chúng nhân dân.
Tại hội nghị tổng kết của Trung ương Hội, nhiều ý kiến đóng góp nhiệt tình, trách nhiệm cao, có thực tế, khoa học. Một số nội dung nổi lên đáng chú ý là Bộ tiêu chí mới cần viết gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, không mâu thuẫn, chồng chéo giữa các mô hình. Bộ tiêu chí mới phải do Thủ tướng Chính phủ ban hành; Ban chỉ đạo xây dựng XHHT ở các địa phương chủ trì thực hiện, Hội khuyến học làm nòng cốt và ủy ban nhân dân xã ký quyết định công nhận danh hiệu các mô hình; cần quy định 5 năm tổ chức hội nghị biểu dương, khen thưởng các mô hình và chú ý kinh phí để tổ chức thực hiện…
Sau hội nghị, TW Hội khuyến học Việt Nam sẽ tiếp tục bổ sung, hoàn chỉnh bộ tiêu chí, thông qua hội nghị Ban thường vụ TW Hội khuyến học Việt Nam vào cuối tháng 8, đầu tháng 9/2015 và thống nhất ý kiến với một số ngành liên quan trước khi trình TW ký ban hành Bộ tiêu chí mới. TW Hội dự kiến sau khi Bộ tiêu chí mới được ban hành, TW Hội sẽ tổ chức hội nghị tập huấn cho lãnh đạo Hội khuyến học các tỉnh, thành vào cuối năm 2015 tại Bà Rịa - Vũng Tàu để kịp chuẩn bị triển khai đại trà trong cả nước từ đầu năm 2016.
Vì vậy, các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền tinh thần nội dung quyết định 281 của Thủ tướng Chính phủ và bằng mọi biện pháp phát huy kết quả làm thí điểm các mô hình vừa qua./.
Văn Hào