Để thống nhất nhận thức, nắm vững mục tiêu, nhiệm vụ, Hội Khuyến học tỉnh đã triển khai thông qua hệ thống tổ chức Hội Khuyến học từ tỉnh đến xã, phường, thị trấn, thôn, khu phố và các cơ quan, đơn vị, trường học: Quyết định số 89/QĐ-TTg ngày 09/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 1904/KH-UBND ngày 23/5/2013 của UBND tỉnh về Thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012 – 2020”; Quyết định số 281/QĐ-TTg ngày 20/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ và các Kế hoạch, Quyết định của UBND tỉnh về thực hiện Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020” và các nội dung khác liên quan đến chủ đề “Xây dựng xã hội học tập”.
Thông qua đó, vận động hội viên khuyến học và các tầng lớp nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia Phong trào “Xây dựng gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, Cộng đồng học tập, Đơn vị học tập”; vận động nhân dân tích cực hưởng ứng, tham gia các lớp học tại Trung tâm học tập cộng đồng xã, phường, thị trấn...
Hàng năm, Hội Khuyến học phối hợp với Ngành Giáo dục phát động “Tuần lễ học tập suốt đời” ở các địa phương, đơn vị trong tỉnh; phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình Bình Thuận thực hiện Chương trình liên tịch “Mỗi tuần một phóng sự Tiếp bước cho em đến trường”. Cùng với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh thực hiện Chương trình liên tịch về phối hợp vận động triển khai nhân rộng các mô hình “Gia đình hiếu học, Dòng họ hiếu học và Cộng đồng học tập” gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Tỉnh đoàn, Liên đoàn Lao động tỉnh ký kết chương trình liên tịch về khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở tỉnh. Thông qua đó, góp phần tích cực tuyên truyền về phong trào học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập ở địa phương.
Theo thống kê chưa đầy đủ, trong 5 năm (2013 – 2017), các cấp Hội Khuyến học trong tỉnh đã tổ chức và phối hợp tổ chức 12.704 buổi tuyên truyền, với 642.632 lượt người tham dự. Trang Thông tin điện tử của Hội có 733 tin, bài được đăng tải, với 2.357.663 lượt truy cập.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, từ cuối năm 2011, Hội Khuyến học tỉnh đã bàn giao công tác trực tiếp chỉ đạo hoạt động các Trung tâm học tập cộng đồng xã, phường, thị trấn cho Ngành Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, Hội vẫn phối hợp để tiếp tục duy trì hoạt động, củng cố tổ chức, nâng chất lượng và hiệu quả của các TTHTCĐ. Cụ thể như, đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng các TTHTCĐ theo yêu cầu của Hội Khuyến học Việt Nam; qua đó, đã kiến nghị với Thường trực Tỉnh ủy và UBND tỉnh có ý kiến chỉ đạo tăng cường kiểm tra, đôn đốc hoạt động của các TTHTCĐ; tổ chức tập huấn 3 Quy chế hoạt động của TTHTCĐ do UBND tỉnh ban hành; bổ sung 1 Phó Giám đốc TTHTCĐ là Chủ tịch Hội Khuyến học xã, phường, thị trấn; chỉ đạo Sở Tài chính kiểm tra, hướng dẫn sử dụng kinh phí cấp cho TTHTCĐ...
Hàng năm, Hội Khuyến học tỉnh có định hướng cho Hội Khuyến học các cấp phối hợp với các TTHTCĐ trong việc mở lớp và vận động nhân dân tích cực tham gia các lớp học tại TTHTCĐ. Theo thống kê của Hội Khuyến học các địa phương, trong 5 năm (2013 – 2017), Hội Khuyến học đã phối hợp với các TTHTCĐ mở được 10.354 lớp học tập, tập huấn, với 673.505 lượt người tham dự. Nội dung các lớp mở tại TTHTCĐ khá đa dạng như: Học tập, quán triệt Nghị quyết, chính sách, pháp luật; kỹ thuật sản xuất, chăn nuôi; kỹ thuật trồng, chăm sóc cây cao su; trồng và chăm sóc cây thanh long theo tiêu chuẩn VietGap; nghiệp vụ quản lý kinh doanh; các lớp về tin học, ngoại ngữ, luật giao thông đường bộ; chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; tập huấn kỹ thuật nấu ăn…
Tuy nhiên, hiện nay trừ một số ít Trung tâm hoạt động được, còn lại hoạt động của đa số TTHTCĐ trong tỉnh là hình thức, kém hiệu quả. Các lớp học tại Trung tâm chủ yếu là học tập, quán triệt Nghị quyết, chính sách và các lớp khuyến nông, khuyến ngư… Do cấp ủy, UBND, các ngành, đoàn thể tổ chức. TTHTCĐ không chủ động xây dựng được kế hoạch mở lớp. Nguyên nhân chủ yếu do Ban Giám đốc đều hoạt động kiêm nhiệm, Giám đốc TTHTCĐ do Phó Chủ tịch UBND cấp xã kiêm, bận nhiều việc, ít tập trung cho hoạt động của Trung tâm; Phó Giám đốc Thường trực là giáo viên được cử sang chưa làm được vai trò tham mưu cho Ban Giám đốc. Mặt khác, đa số TTHTCĐ không có cơ sở làm việc riêng mà sử dụng Hội trường của UBND phường, xã nên phụ thuộc, bị động…
Hội Khuyến học tỉnh được UBND tỉnh giao chủ trì triển khai thực hiện Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020” theo Quyết định 281/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Để tổ chức thực hiện, Hội Khuyến học tỉnh đã tham mưu và phối hợp với các ngành có liên quan tham mưu Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo, kế hoạch triển khai và hướng dẫn thực hiện, cụ thể như:
Kế hoạch số 1534/KH-UBND, ngày 08/5/2014 của UBND tỉnh về thực hiện Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020”; Kế hoạch số 3783/KH-UBND, ngày 22/10/2014 của UBND tỉnh về thực hiện thí điểm các mô hình “Gia đình hiếu học, Dòng họ hiếu học, Cộng đồng học tập, Đơn vị học tập” giai đoạn 2014 – 2015; Kế hoạch số 493/KH-UBND, ngày 23/02/2016 của UBND tỉnh về triển khai nhân rộng các mô hình “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập” và “Đơn vị học tập” giai đoạn 2016 – 2020 trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 501/QĐ-UBND, ngày 24/02/2016 của UBND tỉnh về việc ban hành Bộ tiêu chí “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” và Quy trình tổ chức thực hiện Bộ Tiêu chí trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. (Theo Quyết định này, UBND tỉnh cho giữ danh hiệu “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học” (thay cho tên gọi “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”); Kế hoạch số 1873/KH-UBND ngày 02/6/2016 của UBND tỉnh về triển khai đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã theo quy định tại Thông tư 44/2014/TT.BGD-ĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giai đoạn năm 2016 – 2020; Quyết định số 220/QĐ-UBND ngày 20/01/2017 của UBND tỉnh về việc phê duyệt dự toán kinh phí thực hiện Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong Gia đình, Dòng họ, Cộng đồng giai đoạn 2017 – 2020” tại tỉnh Bình Thuận; Công văn số 516-CV/TU ngày 19/12/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng xã hội học tập ở cơ sở.
Hội Khuyến học tỉnh đã có các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện, cụ thể là: Hướng dẫn số 23-HD/KHBT ngày 17/11/2014 về triển khai thực hiện Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020” và Quy trình thực hiện thí điểm tổ chức đăng ký, đánh giá, công nhận danh hiệu “Gia đình hiếu học, Dòng họ hiếu học, Cộng đồng học tập, Đơn vị học tập”; Hướng dẫn số 25-HD/KHBT ngày 17/3/2016 về triển khai nhân rộng và đánh giá, công nhận các mô hình “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập” và “Đơn vị học tập” giai đoạn 2016 – 2020 trên địa bàn tỉnh; Phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo ban hành văn bản Hướng dẫn liên tịch số 1441-HD/LTSGD-HKH ngày 01/7/2016 về tổ chức đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã.
Để tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương triển khai thực hiện các văn bản của trên xuống cơ sở, Hội Khuyến học tỉnh đã tập hợp, biên soạn, in ấn toàn bộ tài liệu và phân phối đến các huyện. Bao gồm, 3.700 tập tài liệu phục vụ tập huấn triển khai ở cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã; 462.500 tờ mẫu đăng ký, đánh giá “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” và 850 sổ để cập nhật, theo dõi việc đăng ký, công nhận gia đình hiếu học ở các thôn, khu phố và Chi hội khuyến học Dòng họ.
Ngày 8/4/2016, Hội Khuyến học tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh tổ chức Hội nghị tập huấn triển khai Quyết định số 448 của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam; Kế hoạch số 493/KH-UBND và Quyết định số 501/QĐ-UBND của UBND tỉnh và các văn bản hướng dẫn triển khai của Hội Khuyến học tỉnh. Ngày 12/7/2016, Hội Khuyến học tỉnh phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức tập huấn triển khai thực hiện Thông tư 44/2014/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo về đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã. Ngày 21/4/2017, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Hội Khuyến học tỉnh đã tổ chức Hội nghị tập huấn chuyên sâu về Quy trình đăng ký, đánh giá, công nhận các danh hiệu “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập” và “Đơn vị học tập” theo Quyết định 501/QĐ-UBND ngày 24/02/2016 của UBND tỉnh.
Ở cấp huyện, Hội Khuyến học các huyện, thị xã, thành phố đã phối hợp với phòng Giáo dục & Đào tạo tổ chức 31 lớp tập huấn, có 1.530 cán bộ tham dự. Ở cấp xãj, đã tổ chức 106 hội nghị tập huấn, triển khai, có 5.837 lượt người tham dự.
Kết quả đăng ký thực hiện và bình xét, công nhận đạt các danh hiệu “Gia đình hiếu học”, “Dòng họ hiếu học”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập” năm 2017 ở tỉnh, cụ thể như sau:
Danh hiệu “Gia đình hiếu học”: Có 206.421 hộ gia đình đăng ký thực hiện, đạt tỷ lệ 68,6% so với tổng số hộ toàn tỉnh. Kết quả bình xét có 181.024 hộ được công nhận đạt danh hiệu “Gia đình hiếu học”, đạt tỷ lệ 88% so với số hộ đăng ký và bằng 60% so với tổng số hộ trong toàn tỉnh, tăng 43.714 hộ so với năm 2016.
Danh hiệu “Dòng họ hiếu học”: Có 85/99 dòng họ trong tỉnh (có đăng ký) đăng ký xây dựng, đạt 85,8%. Kết quả bình xét, có 69 dòng họ được công nhận “Dòng họ hiếu học”, đạt 69,7% so với tổng số dòng họ.
Danh hiệu “Cộng đồng học tập”: Có 628/706 thôn, khu phố đăng ký xây dựng, đạt 90% so với tổng số thôn, khu phố. Kết quả bình xét, có 492 thôn, khu phố đạt danh hiệu “Cộng đồng học tập”, đạt 69,6% so với tổng số thôn, khu phố trong tỉnh.
Danh hiệu “Đơn vị học tập”: Có 677/932 đơn vị thuộc cấp xã quản lý đăng ký xây dựng, đạt 72,6% so với tổng số đơn vị. Kết quả bình xét, có 589 đơn vị đạt danh hiệu “Đơn vị học tập”, đạt 60,8% so với tổng số đơn vị.
Đánh giá, xếp loại “Cộng đồng học tập” cấp xã năm 2017, trong tổng số 127 xã, phường, thị trấn trong tỉnh, có 49 được xếp loại tốt, 59 xếp loại khá, 13 trung bình, 3 yếu; có 3 xã chưa xếp loại (gồm: Đồng Kho, La Ngâu, huyện Tánh Linh; Phan Dũng, huyện Tuy Phong).
Đề án “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020”, qua thời gian triển khai thực hiện ở tỉnh, hiệu quả bước đầu được thể hiện cụ thể như:
Các bậc cha mẹ quan tâm, chú ý nhiều hơn đến việc chăm lo cho con cháu học hành thành đạt, ra sức ngăn ngừa các tệ nạn, nhất, nhất là tệ nạn ma túy, bạo lực học đường; nhờ đó tỉ lệ học sinh phổ thông bỏ học giảm thấp trong toàn tỉnh. Số học sinh phấn đấu học khá, giỏi tăng lên.
Người lớn, ý thức tự học được nâng lên, cả ở nông thôn và thành thị số người lớn tham gia sinh hoạt cộng động, dự học ở Trung tâm học tập cộng đồng để tìm hiểu thông tin thời sự, chính sách, học tập, tìm hiểu, tiếp thu áp dụng chuyển giao công nghệ vảo lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống… ngày càng tăng.
Qua việc mở rộng xây dựng các mô hình “Gia đình hiếu học, Dòng họ hiếu học, Cộng đồng học tập, Đơn vị học tập” đã thúc đẩy được phong trào học tập suốt đời trong Gia đình, Dòng họ, Cộng đồng, tạo được nhận thức tích cực trong việc học và thúc đẩy nâng cao truyền thống hiếu học trong từng gia đình, thôn, xóm, đơn vị, trường học.
Việc vận động đăng ký, đánh giá, công nhận các danh hiệu “Gia đình hiếu học, Dòng họ hiếu học, Cộng đồng học tập, Đơn vị học tập” đã tạo sự gắn kết, phối hợp giữa phong trào học tập suốt đời với cuộc vận động xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.
Đó là những kết quả bước đầu, nhưng rất quan trọng trong quá trình xây dựng “Xã hội học tập” ở Bình Thuận.
Trần Trung
HÌNH ẢNH TRIỂN KHAI Ở TỈNH VÀ CÁC ĐỊA PHƯƠNG