Có lẽ, việc trao học bổng là cái “nghề” của những người làm công tác Khuyến học. Song, lần trao học bổng này có cái gì đó khó tả và trong tôi luôn có cảm giác buồn rười rượi; vừa thương tâm, vừa thán phục sự hiếu học của các thành viên trong gia đình mà mình vừa đến.
Ngày 25/2/2014, tôi được Thường trực Hội Khuyến học tỉnh cử đi trao học bổng theo lời mời của Giám đốc Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Bình Thuận. Có lẽ, việc trao học bổng là cái “nghề” của những người làm công tác Khuyến học. Song, lần trao học bổng này có cái gì đó khó tả và trong tôi luôn có cảm giác buồn rười rượi; vừa thương tâm, vừa thán phục sự hiếu học của các thành viên trong gia đình mà mình vừa đến.
Thương tâm ở chỗ: “Có cái cảnh nghèo nào hơn!”? Thán phục ở chỗ: Các thành viên trong gia đình (cha, mẹ và bốn người con) đều hiếu học. Những điều bỡ ngỡ với tôi, vì bản thân tôi đã nhiều năm trực tiếp làm công tác tác nhân đạo, từ thiện; hơn mười hai năm, tiếp cận khá sát dưới cơ sở; từng là người đứng đầu Hội Chữ thập đỏ tỉnh; bây giờ lại là Phó Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh, đã từng tiếp xúc biết bao cảnh nghèo khó, đáng thương. Nhưng với hôm nay, tưởng chừng không thể có, nhưng lại là có ở thời điểm này.
Đó là, gia đình học sinh Phan Thị Ngọc Trâm, lớp10c5, Trường THPT Nguyễn Văn Linh, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận; em là học sinh học giỏi của Trường. Cha em tên Phan Văn Kẹt, mẹ là Phan Thị Ngọc Châu; hai vợ chồng sinh được 4 người con. Trong đó, em Trâm là con gái đầu, cả bốn chị em đều được đi học, hai đứa đầu là học sinh cấp 3, hai đứa sau là học sinh cấp 2; các em đều là học sinh khá, giỏi.
Căn "Nhà" của vợ chồng chị Châu
Việc các con đều học giỏi là điều quý của nhiều gia đình. Song, cái quý này khác người, bởi vợ chồng anh Kẹt, chị Châu ngụ tại Thôn 3, xã Hồng Sơn, huyện Hàm Thuận Bắc, cách Quốc lộ 1A khoảng 5km về phía Đông (Địa danh là Giếng Xó, xã Hồng Sơn, nơi cung cấp nguốn nước uống cho Tiểu đoàn 482 và lực lượng cách mạng của tỉnh trong thời gian kháng chiến chống Mỹ cứu nước). Gia đình không có mảnh đất để sản xuất, chỉ sống bằng cái nghề “bắt kiến vàng” bán để sinh sống, nuôi con ăn học. Một cái nghề tôi chưa từng nghe, qua tìm hiểu từ anh chị: Ngày nào (trừ khi ốm) anh và chị cũng đi bắt trứng kiếng vàng, bữa nhiều nhất trên 10 lon (lon sữa bò), ít nhất một hai lon, cũng có ngày không có lon nào. Giá tiền hiện nay 18 ngàn đồng/lon.
Nhà anh chị dưới chân núi Giếng Xó, sát hàng rào bao quanh núi thuộc sở hữu của Công ty Rạng Đông. Nói là nhà, chứ đoàn đi trao học bổng và quay phim tưởng là cái chòi rẫy của những người làm rẫy nghèo nhất (ảnh bên); vỏn vẹn 3 tấm tôn thiếc không được lành làm mái che mưa nắng, thêm một ít lá dừa để tăng diện tích sử dụng, vách nhà là 100% làm bằng vỏ bao phân đã tróc hết phần nhựa chỉ còn lại phần sợi của bao. Được hỏi đến việc học tập của các con, thì anh chị bằng cử chỉ trân trọng đã mang ra bảng danh dự “Gia đình hiếu học”; theo đó là những dòng lệ rơi từ mắt của anh chị sau khi tôi đại diện cho Hội Khuyến học tỉnh trao suất học bổng 3 triệu đồng từ Chương trình “Tiếp bước cho em đến trường”, đại diện Công ty Xổ số kiến thiết tỉnh Bình Thuận trao 3 triệu đồng, Phó Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Văn Linh trao phần quà có giá trị và chúng tôi muốn nghe cảm tưởng của gia đình về việc học tập của các cháu trong thời gian đến. Tuy kịch bản không được chuẩn bị trước, nhưng anh Kẹt, chị Châu đồng thanh khẳng định “Việc ham học của 4 con tôi là niềm hạnh phúc lớn của vợ chồng, dù đói nhưng quyết không để cho con tôi thất học!”.
Còn phần thưởng của đoàn chúng tôi được bé Trâm trao đó là “Dù hoàn cảnh nào con cũng quyết tâm học giỏi để tỏ lòng biết ơn các cô, chú và nhà tài trợ!”.
Nguyễn Quang Ánh
Hội Khuyến học tỉnh Bình Thuận