Chúng ta biết rằng: Chuyển đổi số (Digital Transformation) là việc áp dụng các công nghệ kỹ thuật số vào tất cả các lĩnh vực hoạt động để thay đổi cách thức vận hành, các mô hình quản lý, kinh doanh, dịch vụ như mô hình sản xuất, tiêu dùng, mô hình khám bệnh trực tuyến, mô hình giáo dục số, mô hình điều hành giao thông, mô hình tự động hóa điều hòa không khí và tưới cây trong nhà kính v.v... Các kết quả đó mang lại những giá trị mới cho người dân, tạo ra những thay đổi triệt để và đột phá (Disrupt) làm nên bộ mặt mới của xã hội.
Ông Nguyễn Đình Trung- Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Bình Thuận báo cáo tại Hội thảo
Các chủ trương của Đảng và Nhà nước về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trong thời gian gần đây luôn gắn với mục tiêu thực hiện chuyển đổi số. Nhất là thực hiện Kết luận số 49-KL/TW ngày 10 tháng 5 năm 2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, Quyết định số 1373/QĐ-TTg ngày 30/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 3589/KH-UBND ngày 28/9/2021 của Uỷ ban nhân dân tỉnh Triển khai thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021-2030” trên địa bàn tỉnh.
Đáng lưu ý thực hiện Chương trình 387 của Thủ tướng Chính phủ, tại Kế hoạch số 1564/KH-UBND ngày 24/05/2022 của UBND tỉnh về “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021 - 2030” và thực hiện Chương trình 677 của Thủ tướng Chính phủ, tại Kế hoạch số 2674/KH-UBND ngày 15/08/2022 của UBND tỉnh về“Xây dựng mô hình Công dân học tập” giai đoạn 2021 - 2030 trên địa bàn tỉnh, trong mục tiêu chung đều xác định là: việc xây dựng các mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập”và mô hình “Công dân học tập” nhằm khuyến khích, tạo cơ hội công bằng, điều kiện thuận lợi cho mọi cá nhân trong tổ chức, đơn vị, gia đình, mọi công dân trong xã hội được tham gia học tập, hướng tới công dân số, đáp ứng yêu cầu của Chương trình chuyển đổi số quốc gia và góp phần xây dựng thành công một xã hội học tập trên địa bàn tỉnh.
- Trong đó về Tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua học tập thường xuyên, suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị trên địa bàn cấp xã theo Chương trình 387 của Thủ tướng Chính phủ dựa trên những thành quả thực hiện Đề án 281 của Thủ tướng Chính phủ giai đoạn 2014 - 2020; nội dung cốt lõi là phải bảo đảm nâng cao chất lượng so với các chỉ số trong Bộ tiêu chí thuộc Quyết định 281. Theo đó ngoài việc quy định tỉ lệ (40% đến năm 2025 và 60% đến năm 2030) người lao động trong “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”,“Cộng đồng học tập”; (60% đến năm 2025 và 80% đến năm 2030) cán bộ, công chức, nhân viên trong “Đơn vị học tập” trên địa bàn cấp xã đạt danh hiệu “Công dân học tập”; một trong những mục tiêu của Chương trình là Phấn đấu 100% Chủ tịch hoặc Phó chủ tịch Hội khuyến học cấp xã tham gia quản lý trung tâm học tập cộng đồng. 40% cán bộ làm công tác khuyến học cấp xã tham gia tổ chức các hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng và được bồi dưỡng, tập huấn về ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác, biên soạn tài liệu, lưu trữ thông tin, quản lý và vận hành thiết bị kỹ thuật.
Trong các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng 4 mô hình học tập (“Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”,“Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập”) có nhiệm vụ: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong tổ chức các hoạt động học tập suốt đời, xây dựng các mô hình học tập. Triển khai thực hiện phần mềm số hóa việc thu thập minh chứng, cho điểm, đánh giá, tổng hợp, báo cáo... việc thực hiện các Bộ tiêu chí xây dựng các mô hình học tập theo các mục tiêu của Chương trình. Trong từng mô hình học tập cũng qui định tiêu chí cụ thể về chuyển đổi số, kỹ năng số như trong mô hình“Gia đình học tập” và “Đơn vị học tập”có tiêu chí: 90% cán bộ, công chức, viên chức trong gia đình, đơn vị được đào tạo, bồi dưỡng về chuyển đổi số, kỹ năng số để sử dụng các thiết bị số trong công việc; trong mô hình“Dòng họ học tập”và “Cộng đồng học tập”đều có tiêu chí: 90% đoàn viên, thanh niên trong dòng họ, cộng đồng theo học các khóa ngắn hạn để có kỹ năng sử dụng các thiết bị điện tử phục vụ cho công việc.
- Về Xây dựng mô hình “Công dân học tập” theo Chương trình 677 của Thủ tướng Chính phủ, ngoài các mục tiêu cụ thể quy định tỉ lệ (40% đến năm 2025 và 60% đến năm 2030) người lớn trong gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập; (60% đến năm 2025 và 80% đến năm 2030) cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị học tập cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh đạt danh hiệu “Công dân học tập”; có mục tiêu cụ thể rất quan trọng là (70% đến năm 2025 và 90% đến năm 2030) những người đạt danh hiệu “Công dân học tập” đều phải có những kỹ năng số và đáp ứng yêu cầu công việc theo quy định của Chương trình chuyển đổi số quốc gia; trong đó (60% đến năm 2025 và 80% đến năm 2030) thành thạo kỹ năng số để tự cập nhật thông tin về tiêu chí đánh giá “Công dân học tập” trên môi trường số hóa.
Trong các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng mô hình “Công dân học tập” có nhiệm vụ: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động học tập suốt đời, xây dựng mô hình “Công dân học tập” gồm: Triển khai thực hiện phần mềm số hóa việc thu thập minh chứng, cho điểm, đánh giá, tổng hợp, báo cáo... việc thực hiện các tiêu chí xây dựng mô hình “Công dân học tập” theo các mục tiêu của Chương trình; Nâng cao chất lượng trang thông tin điện tử của Hội Khuyến học tỉnh ... Mặt khác trong tiêu chí đánh giá công nhận công dân học tập, có 2/10 chỉ số đánh giá (Kỹ năng cơ bản và phẩm chất mong muốn) cần quan tâm là chỉ số 1: Kỹ năng đọc, cập nhật thông tin và kiến thức trên sách báo, tivi, trên mạng Internet, điện thoại thông minh; Và chỉ số 5: Kỹ năng sử dụng máy tính, điện thoại thông minh và các thiết bị số để truy cập internet nhằm học tập thường xuyên trên mạng, trao đổi thông tin điện tử, giao lưu trực tuyến, mua bán điện tử, sử dụng các dịch vụ trực tuyến.
Thực hiện các chủ trương trên, Hội Khuyến học tỉnh đã có nhiều cố gắng phối hợp với ngành Giáo dục và Đào tạo từng bước thực hiện chuyển đổi số đạt được một số kết quả cụ thể sau:
- Về Khuyến học, khuyến tài: Thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh Bình Thuận về triển khai cuộc vận động “Tiếp bước cho em đến trường”, nhằm vận động cộng đồng chung tay, góp sức ủng hộ, giúp đỡ các em học sinh, sinh viên nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, có nguy cơ bỏ học, để các em có điều kiện được tiếp tục đến trường học tập; Những năm qua, số tiền ủng hộ vào Quỹ khuyến học tỉnh không những đã chi trên 295 tỷ đồng để giúp đỡ trên 500.000 lượt học sinh, sinh viên nghèo được tiếp tục đến trường, hỗ trợ hàng ngàn thầy cô giáo gặp khó khăn; khen thưởng học sinh giỏi, hỗ trợ sửa chữa trường, lớp học… mà còn thông qua Chương trình “Sóng và máy tính cho em” do UBND tỉnh làm Trưởng Ban Chỉ đạo, Hội Khuyến học tỉnh là cơ quan Thường trực phối hợp với Sở Giáo dục & Đào tạo và các cơ quan liên quan đã tổ chức vận động, ủng hộ để mua máy tính hỗ trợ cho học sinh nghèo có hoàn cảnh khó khăn (Học sinh thuộc hộ nghèo và cận nghèo, học sinh có bố hoặc mẹ tử vong do COVID-19), nhưng chưa có máy tính để học trực tuyến; đến nay Sở Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp tiếp nhận, bàn giao và trao 1.639 máy tính bảng cho 1.639 em học sinh theo đúng đối tượng. Hiện nay Hội Khuyến học tỉnh phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo đang tham mưu triển khai mua sắm máy vi tính trang bị cho các trường tiểu học có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, trường tiểu học ở các địa bàn miền núi có học sinh đồng bào dân tộc, đảm bảo phục vụ tốt cho học sinh tiểu học học tập bộ môn tin học theo Chương trình giáo dục phổ thông.
- Về xây dựng Xã hội học tập: Triển khai thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021-2030” Hội đã tổ chức triển khai đến toàn thể cán bộ, hội viên; theo đó Hội đã chủ động phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức kiểm tra, đánh giá thực trạng hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng, tiến tới thực hiện thí điểm xây dựng mô hình Trung tâm học tập cộng đồng hoạt động hiệu quả để triển khai nhân rộng trên địa bàn tỉnh.
Đáng lưu ý thực hiện 2 Chương trình 387 và Chương trình 677 của Chính phủ Hội đã được giao nhiệm vụ chủ trì phối hợp với Sở Giáo dục & Đào tạo tham mưu UBND tỉnh xây dựng các Kế hoạch triển khai và hướng dẫn tổ chức thực hiện. Việc tổ chức quán triệt các Chương trình và các Kế hoạch đã được triển khai đến cán bộ lãnh đạo các ban, ngành, mặt trận, đoàn thể, cán bộ Khuyến học cấp tỉnh, cấp huyện và đến cán bộ chủ chốt cấp xã, cán bộ Khuyến học cấp xã, thôn; đang tổ chức triển khai ra đến hội viên và nhân dân tham gia phong trào học tập suốt đời gắn với việc đăng ký xây dựng các mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập”và mô hình “Công dân học tập”.
Qua đó, Hội đã thực hiện được một phần nhiệm vụ chuyển đổi sổ, nhất là nhận thức số thông qua việc triển khai các mô hình học tập bước đầu đã góp phần phổ biến, quán triệt, tuyên truyền về chuyển đổi số đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động, đến toàn thể hội viên và nhân đân trong tỉnh; Tuy học sinh, sinh viên không phải là đối tượng trực tiếp đăng ký phấn đấu là “Công dân học tập”, nhưng cùng sống với người lớn trong môi trường tích cực học tập, bồi dưỡng về chuyển đổi số, kỹ năng số không ngừng nâng cao kỹ năng sử dụng các thiết bị điện tử phục vụ cho công việc theo tiêu chí cụ thể của từng mô hình học tập trong từng gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị sẽ hình thành thói quen cho học sinh từ cấp trung học cơ sở trở lên có thể dễ dàng tiếp cận, khai thác các nền tảng số phục vụ trong học tập, đời sống xã hội. Về hạ tầng số nhất là thiết bị số phục vụ cho việc học tập của học sinh, mặc dù kết quả vận động cộng đồng chung tay, góp sức ủng hộ máy tính bảng cho học sinh, máy vi tính trang bị cho các trường tiểu học chưa nhiều, nhưng là điều kiện quan trọng giúp các em có hoàn cảnh khó khăn trong việc học tập đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và khai thác, sử dụng các nền tảng số do ngành giáo dục triển khai; nhất là những kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số lồng ghép trong chương trình của các cấp học.
Tuy nhiên, thực hiện chuyển đổi số của Hội cũng còn nhiều khó khăn, vướng mắc: Theo kế hoạch Hội Khuyến học Việt Nam sẽ xây dựng phần mềm nhằm số hóa và triển khai thực hiện trên nền tảng công nghệ số việc thu thập minh chứng, cho điểm, đánh giá, tổng hợp, báo cáo... việc thực hiện các tiêu chí xây dựng mô hình Công dân học tập và tập huấn để các Hội địa phương thống nhất cách làm, đảm bảo kết quả chính xác, công bằng trong thực hiện Chương trình 677, nhưng đến nay việc này còn chậm, ảnh hưởng đến việc triển khai xuống cơ sở, đến người dân. Do Hội Khuyến học là Hội đặc thù; công tác công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của cả cộng đồng, trong đó Hội Khuyến học giữ vai trò nòng cốt liên kết; tuy nhiên do đặc thù cán bộ Hội các cấp hầu hết là cán bộ hưu trí, ngoài trách nhiệm-nhiệt tình-tâm huyết với công tác khuyến học, còn một bộ phận cán bộ Hội, nhất là ở cơ sở: chưa có điện thoại thông minh; Kỹ năng sử dụng máy tính, điện thoại thông minh và các thiết bị số còn hạn chế…nên việc nắm bắt về kỹ năng số để tham mưu, triển khai việc xây dựng các mô hình học tập chưa đáp ứng theo yêu cầu.
Để tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số phục vụ cho công tác Khuyến khích và Hỗ trợ phát triển giáo dục ở tỉnh trong thời gian đến, Hội Khuyến học các cấp sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật Nhà nước về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, hội viên và nhân dân không những về ý nghĩa, tầm quan trọng của học tập suốt đời, của việc xây dựng các mô hình học tập và xã hội học tập; mà còn nâng cao nhận thức về chất lượng các mô hình học tập, những chuyển biến của phong trào trong giai đoạn chuyển đổi số, các năng lực thích ứng môi trường số… Chăm lo tốt hơn nữa cho đội ngũ cán bộ Hội, thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội trong môi trường số hoá; trước mắt, mỗi cán bộ Hội phải tích cực học tập, bồi dưỡng về chuyển đổi số, không ngừng nâng cao kỹ năng sử dụng các thiết bị điện tử phục vụ cho công việc, phấn đấu đạt danh hiệu “Công dân học tập” tiêu biểu, mới thực hiện được vai trò "nòng cốt" trong cuộc vận động toàn dân tham gia khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở địa phương trong giai đoạn mới.
Ngày 21/4 /2023
NGUYỄN ĐÌNH TRUNG
Chủ tịch Hội Khuyến học Tỉnh Bình Thuận